Dinh dưỡng cho trẻ từ 0 đến 12 tháng – Y Học Cộng Đồng

Giai đoạn khởi đầu từ lúc bạn có thai và lê dài đến khi trẻ được 12 tháng tuổi là tiến trình rất quan trọng. Nuôi dưỡng hài hòa và hợp lý trong tiến trình này chính là sự góp vốn đầu tư đúng đắn nhất giúp trẻ lớn lên mạnh khỏe, mưu trí và niềm hạnh phúc. Nuôi dưỡng hài hòa và hợp lý là sự phân phối khá đầy đủ dinh dưỡng, và tương thích với thực trạng tăng trưởng của trẻ theo từng quá trình và lứa tuổi .

Giai đoạn mang thai

Trong thời hạn mang thai, bạn cần nguồn dinh dưỡng hài hòa và hợp lý cho sức khỏe thể chất của chính bạn và con yêu của bạn. Bạn cần :

• Ăn thêm ít nhất một bữa mỗi ngày.
• Uống bổ sung viên sắt và axit folic hàng ngày.
• Ăn thức ăn giàu sắt: Thịt có màu đỏ, cá, trứng, ngũ cốc, và rau xanh. Để tăng cường chất sắt, ngăn ngừa thiếu máu.
• Ăn nhiều hoa quả và đậu đỏ để tăng cường chất xơ.
• Uống nước tinh khiết hoặc đã nấu chín thường xuyên.

Trong 3 tháng cuối của thai kỳ, bạn cần tìm hiểu và khám phá và được tư vấn về nuôi con bằng sữa mẹ .

Giai đoạn 0 đến 6 tháng tuổi

“Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ”.

Trong vòng 1 giờ sau sinh :
Hãy cho bé được bú mẹ càng sớm càng tốt ngay sau khi sinh. Những giọt sữa tiên phong hay còn gọi là sữa non. Đóng vai trò như một liều vắc xin tiên phong cho bé. Giàu vitamin A, kháng thể và những thành phần bảo vệ khác .
Việc cho bé bú, đặc biệt quan trọng là khi bé được áp vào làn da của bạn. Sẽ giúp bé không thay đổi thân nhiệt, hô hấp và đường huyết, giúp bé cảm thấy được che chở và yêu thương .
Khi mới sinh, dạ dày của bé rất nhỏ ( chỉ chứa khoảng chừng 5-7 ml ). Vì vậy trong vòng 3 ngày đầu sau sinh, bé chỉ cần một lượng nhỏ sữa non / sữa mẹ trong mỗi lần bú .
Ngay cả khi bạn phải sinh mổ. Bạn cũng vẫn hoàn toàn có thể cho con bú với sự trợ giúp của người nhà hay cán bộ y tế .

Trong khoảng chừng thời hạn từ 1 giờ sau sinh đến 6 tháng tuổi :

Bạn chỉ cần cho bé bú hoàn toàn bằng sữa mẹ. Không cần bổ sung thêm sữa bột hoặc thức ăn hay các đồ uống khác kể cả nước. Sữa mẹ có đủ nước và mọi chất dinh dưỡng mà bé cần trong 6 tháng đầu như protein, chất béo, các vitamin và khoáng chất… Sữa mẹ cũng chứa rất nhiều kháng thể giúp con bạn phòng tránh bệnh tật. Sữa mẹ có đầy đủ DHA/ARA và các hóc-môn cơ bản. Giúp não bộ và trí tuệ bé phát triển tối đa và giúp hoàn thiện hệ thống tiêu hóa của bé.

Trước khi được sinh ra, mẹ và bé là một khung hình sống, chung nhịp đập, chung dòng tư tưởng tình cảm … Sau khi được sinh ra, bé và mẹ không còn là một. Nên bé luôn có cảm xúc không an tâm, lo ngại, sợ hãi … Khi bạn cho bé bú cũng là lúc mẹ con liên kết tiếp xúc với nhau. Những tín hiệu yêu thương từ mẹ truyền sang con qua từng ngụm sữa. Khi đó cũng là lúc bé có thời cơ quay về với những âm thanh rất đỗi quen thuộc với bé ( nhịp tim, nhịp mạch, hơi thở, hơi ấm … của mẹ ). Đem lại sự thư giãn giải trí, sự an vui cho bé, là lúc bạn truyền hơi ấm của sự yêu thương cho bé yêu non nớt của bạn .

Bạn không cần cho trẻ uống thêm nước, ngay cả khi trời nóng vì sữa mẹ phân phối đủ nước cho con bạn. Sữa mẹ sẽ càng tiết nhiều hơn khi bạn cho bú nhiều hơn. Ngoài ra, khi bạn cho bú sữa mẹ bạn hoàn toàn có thể giảm rủi ro tiềm ẩn ung thư vú và ung thư buồng trứng cho chính bản thân bạn .
Giai đoạn dưới 1 tháng : Nếu bú mẹ, một bé sơ sinh cần được cho bú từ 8 đến 12 lần ( mỗi cử bú cách nhau 2 đến 3 giờ ) mỗi ngày hoặc tùy theo nhu yếu của bé. Những bé được nuôi bằng sữa công thức nên được cho bú khoảng chừng 6 – 8 lần mỗi ngày. Bé sơ sinh khởi đầu với 60 – 90 ml sữa công thức cho mỗi lần bú ( 60 – 90 gram sữa bột cho mỗi lần ), khoảng chừng 480 – 710 ml mỗi ngày .
Trường hợp bé bú sữa mẹ, số lần cho bú sẽ giảm khi bé lớn dần. Nhưng lượng sữa thay thế sửa chữa sẽ tăng khoảng chừng từ 180 – 240 ml / lần .
Khoảng 2 tháng tuổi : Lứa tuổi này bé cần được cho bú mẹ mỗi 3-4 giờ hằng ngày. Bạn hoàn toàn có thể vệ sinh lợi của bé bằng khăn mềm 1 hoặc 2 lần mỗi ngày .
Khoảng 4 tháng tuổi : Lứa tuổi này số lần bú mẹ hoàn toàn có thể giảm xuống còn 4 – 6 lần ( mỗi cử bú cách nhau 4-5 giờ ) mỗi ngày. Tuy nhiên lượng sữa mẹ trong mỗi lần bú sẽ tăng lên. Nước trái cây không khuyến nghị bổ trợ trong quá trình này .
Bé hay nuốt khí trong khi bú. Do vậy sau mỗi cử bú bạn nên bồng đứng bé và vỗ sống lưng giúp bé ợ hơi. Nếu bé bú sữa mẹ hay sữa công thức dưới 473 ml mỗi ngày thì bé cần được bổ trợ vitamin D .
Không khi nào được vệ sinh miệng bằng mật ong cho bé dưới 4 tháng. Vì mật ong chứa những bào tử hoàn toàn có thể làm bé bị ngộ độc. Hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa tăng trưởng không thiếu để chống lại .

Mặc dù trẻ hoàn toàn có thể ngủ suốt đêm, nhưng cha mẹ vẫn hoàn toàn có thể thức tỉnh bé để cho bú. Nếu nhận thấy trong ngày bé ăn chưa đủ hoặc nếu bé thiếu cân. Nên liên tục kiểm tra cân nặng, tích hợp với bác sĩ hay những chuyên viên dinh dưỡng. Để giám sát quy trình tăng trưởng của con bạn. Chắc chắn rằng bé có được những bữa ăn không thiếu chất dinh dưỡng mỗi ngày. Bác sĩ hoặc chuyên viên dinh dưỡng sẽ cho bạn biết khi nào cần phải cho bé ăn thêm những buổi đêm hôm .
Giai đoạn từ 4-6 tháng tuổi :
Bé cần được liên tục cho bú mẹ hoặc sữa công thức khoảng chừng 830 – 1330 ml / ngày. Sữa toàn phần không được khuyến nghị bổ trợ cho bé dưới 1 tuổi. Không khuyến nghị bổ trợ nước trái cây cho bé dưới 6 tháng tuổi .
Bé không nên tập ăn dặm quá sớm hay quá muộn. Trong một số ít trường hợp như mẹ bận rộn. Bé từ 5 tháng tuổi cũng hoàn toàn có thể mở màn tập ăn dặm thêm những thức ăn lỏng. Cho bé ăn theo nguyên tắc từ lỏng đến đặc, từ ít tới nhiều, cho bé bú mẹ càng nhiều càng tốt …

Các dấu hiệu cho thấy bé đã sẵn sàng để làm quen với ăn dặm:

• Cân nặng gấp đôi lúc mới sinh.
• Bé có thể kiểm soát tốt đầu và cổ.
• Bé có thể ngồi được với sự giúp đỡ nhỏ của bạn.
• Bé có thể thể hiện việc hoàn toàn không đồng ý bằng cách xoay đầu đi nơi khác hoặc không mở miệng.
• Bé bắt đầu tỏ ra quan tâm (hứng thú) với thức ăn trong khi những người khác đang ăn.

Bắt đầu sẵn sàng chuẩn bị thức ăn đặc cho bé với bột gạo ngũ cốc có tăng cường thêm chất sắt trộn với sữa mẹ hoặc sữa công thức để làm loãng độ đặc. Bột ngũ cốc hoàn toàn có thể được pha đặc hơn một tí để bé học cách kiềm soát thức ăn trong miệng .

• Lúc ban đầu, cho ăn bột ngũ cốc 2 lần/ ngày, mỗi lần 1 hoặc 2 muỗng canh bột khô (trước khi trộn với sữa mẹ hay công thức).
• Dần dần tăng lên 3 hoặc 4 muỗng canh bột ngũ cốc.
• Không nên cho ăn bột ngũ cốc trong chai trừ khi có yêu cầu của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Ví dụ trong trường hợp bé bị trào ngược.

Trong thời hạn bé ăn dặm với bột gạo ngũ cốc hằng ngày. Bạn nên đổi khác một loại bột ngũ cốc có bổ trợ sắt mới mỗi tuần. Điều này giúp bạn hoàn toàn có thể theo dõi bé có dung nạp hoặc dị ứng hay không .
Không khi nào để bé trên giường với miệng vẫn còn đang ngậm bình sữa vì hoàn toàn có thể dẫn đến sâu răng. Có thể dùng nước sạch sửa chữa thay thế nếu thiết yếu. Trong trường hợp này cần trao đổi với bác sỹ. Vì bổ trợ quá nhiều nước cũng hoàn toàn có thể gây co giật ở bé .

Giai đoạn từ 6 đến 12 tháng tuổi

Giai đoạn từ 6-8 tháng tuổi :
Khi con bạn mở màn ăn dặm, hệ tiêu hóa của bé cần có thời hạn để thích nghi với thức ăn. Bé cần học cách nhai, hòn đảo thức ăn trong miệng và nuốt thức ăn. Vì vậy bạn nên tập ăn cho bé ăn mỗi lần ăn 2-3 thìa nhỏ / lần và ngày ăn 2 lần. Thời gian tập ăn thường trong vòng 2-3 ngày không lê dài quá 1 tuần. Sau đó tăng dần lượng thức ăn cho tương thích như tăng dần độ đậm đặc của thức ăn .

Giai đoạn từ 6 đến 7 tháng :Trẻ tiến trình này cần cung ứng số lượng sữa hằng ngày từ 710 ml đến 950 ml. Nếu bé chỉ được phân phối dưới lượng sữa 473 ml mỗi ngày thì bé cần được bổ trợ vitamin D. Bé chỉ cần bổ trợ từ 120 ml đến 180 ml nước trái cây mỗi ngày khi thật thiết yếu .

Giai đoạn từ 7 đến 8 tháng :Tiếp tục cho bé bú mẹ hoặc sữa thay thế sửa chữa từ 3 – 5 lần một ngày. Viện Nhi khoa Mỹ khuyển cáo không bổ trợ sữa bò cho bé dưới 12 tháng tuổi .
Trẻ sẽ khởi đầu bú ít sữa mẹ hoặc sữa công thức khi mà thức ăn đặc trở thành nguồn dinh dưỡng chính .
Sau khi bé đã thử nhiều loại bột khác nhau. Bạn cần kiểm tra sự dung nạp của khung hình bé so với những loại loại củ, quả được hầm nhừ :

• Hoa quả, củ hầm: thử 1loại/ lần và chờ 2 -3 ngày để kiểm tra có xuất hiện dị ứng nào không.
• Bắt đầu với rau củ thông thường như đậu xanh, khoai tây, cà rốt, khoai lang, bí, đậu hạt, củ cải đường. Và trái cây thường như chuối, quả mơ, táo, đào, dưa.
• Chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên thử với rau trước khi thử với các loại củ. Vì khi thử loại củ ngọt quá sẽ làm bé không còn thích thú với các loại rau có ít ngọt hơn.
• Thử với 2-3 thìa rau, củ và 4 lần /ngày.

Lượng rau củ mỗi ngày cho bé mỗi ngày đổi khác từ 2 muỗng đến 2 cốc. Tùy thuộc vào khối lượng của bé và việc bé cung ứng tốt như thế nào khi. Độ đặc của thức ăn hoàn toàn có thể được tăng lên từ từ tùy theo mức độ được cho phép của khung hình em bé .
Đối với những loại thức ăn mà bé hoàn toàn có thể tự cầm ăn, chỉ nên đưa cho bé một chút ít. Nhưng tuyệt đối tránh những thức ăn như táo cắt khoanh, cắt lát mỏng mảnh, xúc xích, những loại hạt, kẹo tròn, rau cải chưa nấu … vì hoàn toàn có thể khiến bé bị ngạt thở .
Bạn hoàn toàn có thể để đưa cho bé tự cầm và ăn những loại thực phẩm như : rau cải nấu mềm, trái cây rửa sạch gọt vỏ, bánh qui, bánh mì nướng. Các loại thức ăn có vị mặn hoặc có đường nằm ngoài hạng mục được khuyến nghị. Trong thời hạn này những bé mở màn mọc răng. Nên hoàn toàn có thể bổ trợ thêm những thực phẩm giúp mọc răng. Như : bánh quy giúp mọc răng, bánh quy không muối, .. .
Giai đoạn từ 8-12 tháng tuổi :
Nên liên tục cho bé bú sữa mẹ hoặc sữa sửa chữa thay thế 3-4 lần / ngày, số lượng từ 710 ml đến 950 ml. Nếu bé chỉ được cung ứng lượng sữa dưới 473 ml mỗi ngày thì bé cần được bổ trợ vitamin D. Khẩu phần ăn của bé sẽ được chuẩn bị sẵn sàng thêm những loại thịt hầm, thịt băm / thái nhỏ .
Trong sữa mẹ không có nguồn sắt dồi dào và bé chỉ đủ lượng sắt dự trữ cho đến 8 tháng tuổi nên bé sau 8 tháng cần bổ trợ thêm thịt. Vào lúc này, thịt là nguồn phân phối dinh dưỡng và bổ trợ chất sắt tốt cho con bạn .
Tương tự với những thức ăn khác, ta cũng nên kiểm tra từng loại thịt trước khi đưa vào khẩu phần ăn tiếp tục của bé. Chỉ cho ăn 1 loại thịt / tuần, lượng thịt khoảng chừng 3 muỗng canh / 3 lần / ngày, hầm và nghiền nhỏ thịt nạc. Lượng trái cây hoặc rau cải trong khẩu phần ăn của bé tăng đến 3 muỗng canh, 3 lần / ngày. Có thể bổ trợ thêm trứng 3-4 lần mỗi tuần. Nhưng chỉ cho bé ăn lòng đỏ trứng, cho đến khi bé được 1 tuổi. Bởi vì một số ít bé nhạy cảm với lòng trắng trứng .
Khoảng 12 tháng tuổi, đa phần những bé không dùng bình sữa. Nếu bé vẫn còn dùng bình sữa thì nó chỉ nên dùng để chứa nước .

Trẻ từ 12 tháng tuổi

Khi trẻ được 1 tuổi, hoàn toàn có thể sửa chữa thay thế sữa mẹ hay sữa công thức bằng sữa toàn phần. Trẻ dưới 2 tuổi không nên uống sữa có chất béo thấp ( 2 %, 1 % hoặc sữa đã được vô hiệu phần kem béo ). Do lúc này bé cần thêm calories từ chất béo. Nhằm bảo vệ một quy trình tăng trưởng và tăng trưởng triển khai xong .
Trẻ em dưới 1 tuổi cũng không nên dùng sữa toàn phần hay sữa bò bởi nó hoàn toàn có thể gây thiếu máu. Tuy nhiên bạn hoàn toàn có thể cho bé dùng một lượng nhỏ phô mai. Phô mai làm từ sữa có hàm lượng béo thấp, hoặc yogurt .
Trẻ 1 tuổi cần được cung ứng nhiều chất dinh dưỡng từ thịt, trái cây, rau, bánh mì và hạt ngũ cốc và nhóm sữa, đặt biệt sữa nguyên kem. Bạn hoàn toàn có thể bổ trợ nước trái cây có chứa vitamin C cho bé từ 110 ml đến 170 ml mỗi ngày. Cũng như khuyến khích bé uống thêm nước được đun sôi .
Cung cấp nhiều loại thức ăn sẽ giúp bảo vệ khá đầy đủ lượng vitamin và khoáng chất cho bé. Trẻ tiến trình tập đi không tăng trưởng nhanh như lúc nhỏ. Do vậy dinh dưỡng cho bé cũng đổi khác theo cho tương thích suốt 2 năm đầu đời. Mặc dù bé vẫn tăng cân nhưng vận tốc tăng cân không nhanh như tiến trình sơ sinh ( tăng gấp đôi cân nặng ) .
Lưu ý rằng, quá trình này bé đang học cách bò và tập đi nên rất hiếu động. Do vậy, bé hoàn toàn có thể sẽ ăn ít thức ăn trong 1 bữa ăn. Nhưng sẽ ăn tiếp tục ( 4 – 6 lần ) trong cả ngày. Vì vậy, cha mẹ nên chuẩn bị sẵn sàng thêm những cử ăn nhẹ cho bé .

Cách tàng trữ sữa mẹ

• Sữa mẹ có thể giữ ở nhiệt độ phòng trong vòng 3-4 giờ.
• Để trữ sữa mẹ lâu hơn: bạn nên sử dụng túi trữ sữa chuyên dụng. Nên ghi chú ngày trữ sữa và trữ trong tủ lạnh: Ở nhiệt độ 39F (4C) có thể giữ được từ 3 đến 8 ngày; ở 0 F (-18C) có thể giữ được từ 3 đến 6 tháng. Ở -4F (-20C) có thể giữ được từ 6 đến 12 tháng. Tuy nhiên nếu sữa lưu trữ trên 3 tháng có thể giảm chất lượng và có mùi khó chịu.
• Sau khi trữ lạnh bạn cần để túi sữa vào cốc nước ấm trong vài phút. Sau đó lắc nhẹ trước khi cho bé sử dụng.
• Lưu ý không nên sử dụng lò vi sóng để rã đông sữa.

Lời khuyên về siêu thị nhà hàng

• Không nên cho bé dùng thức ăn đặc quá sớm.
• Chỉ nên cho ăn một loại thức ăn mới trong vài ngày. Rồi theo dõi có xuất hiện phản ứng dị ứng hay không (phát ban, ói mữa, tiêu chảy).
• Không cho ăn thức ăn đặc vào bình sữa.
• Nếu con của bạn không thích thức loại thực phẩm mới, hãy cho bé thử lại một lần khác.

An toàn trong những bữa ăn

• Không nên để thức ăn bị nhiễm bẩn. Nhằm bảo vệ trẻ khỏi những bệnh lây nhiễm do thức ăn gây ra.
• Thức ăn của trẻ phải được chứa/ đựng trong những hộp có nắp, đậy kín, và bảo quản trong tủ lạnh không quá 2 ngày.
• Sử dụng muỗng nhỏ khi đút bé ăn.
• Tránh đặt trẻ nằm trên giường, ngậm bình có chứa sữa, nước trái cây, nước giải khát ngọt. Vì có thể làm phát triển những bệnh răng miệng. Nếu thực sự cần, hãy cho trẻ dùng nước lọc.
• Tránh những thức ăn có thể khiến cho trẻ bị nghẹt thở.

Khuyến khích trẻ ăn dặm

• Cho trẻ ngồi ăn cùng mâm cơm gia đình để trẻ biết được không khí, giờ giấc khi ăn.
• Nếu được nên khuyến khích trẻ tự tay múc ăn phần ăn của mình. Điều này giúp trẻ tập sự khóe léo và giúp lựa chọn thức ăn trẻ ưa thích.
• Mỗi bữa ăn của trẻ nên giới hạn khoảng 30 phút. Việc kéo dài thời gian ăn hay tăng số lần ăn trong ngày. Chỉ làm trẻ cảm thấy sợ, trẻ sẽ tìm cách phản đối như la khóc, chạy trốn, ói, ngậm thức ăn…
• Không nên ép trẻ khi trẻ không ăn nữa bởi vì bản năng sẽ mách bảo trẻ ăn khi đói.
• Hãy để trẻ tự nhắc đến giờ ăn của mình, trẻ sẽ tập được thói quen ăn uống điều độ.
• Không cho trẻ ăn hay uống bất cứ thứ gì (ngoài trừ nước uống) trước bữa ăn 1 giờ.
• Nếu muốn cho trẻ uống sữa hay ăn trái cây hãy dùng ngay sau bữa ăn chính.

Những lời khuyên khác

• Có thể cho trẻ uống nước giữa những bữa ăn.
• Việc cho trẻ ăn chất ngọt hoặc nước giải khát có đường không được khuyến cáo. Vì chúng sẽ làm hỏng sự thèm ăn và góp phần làm sâu răng.
• Muối, đường, gia vị mạnh cũng không được khuyến cáo.

Biên soạn với nhóm dinh dưỡng YHCĐ

Nguyễn Hữu Châu Đức, Mỹ Lương, Phạm Lan Anh, Nguyễn Thúy Hiền, Hổ Péo, Trần Thỏa, Nguyễn Hồ Minh Trang, Nguyễn Huyền Anh, Trâm Vũ, Phạm Nguyên Quý, Hoàng thị Mỹ Hạnh, Huỳnh Trường Giang .

Tài liệu tìm hiểu thêm

1. http://www.rockwallpediatrics.com/resources/wellchild/
2. http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/002455.htm

Source: https://kienthucsuckhoe.vn
Category: DINH DƯỠNG