Phục Hồi Chức Năng Sau Phẫu Thuật Tái Tạo Dây Chằng Chéo Trước (DCCT)

Phục Hồi Chức Năng Sau Phẫu Thuật Tái Tạo Dây Chằng Chéo Trước (DCCT)

Nếu bạn có kế hoạch, hoặc mới vừa trải qua ca phẫu thuật để tái tạo dây chằng chéo trước ( DCCT ), tài liệu này sẽ lý giải cho bạn hiểu rõ phương pháp mà chương trình phục hồi chức năng tương thích sẽ giúp bạn tối ưu hóa việc phục hồi những chức năng của khớp gối để bạn hoàn toàn có thể trở lại những hoạt động giải trí hằng ngày và thể thao một cách bảo đảm an toàn. Đồng thời, bạn cũng sẽ tìm thấy thông tin hữu dụng về cách phòng ngừa tổn thương của khớp gối sau này, gồm có sụn, sụn chêm hoặc những dây chằng khác. Mặc dù có nhiều quá trình mổ tái tạo DCCT khác nhau, nhưng tài liệu này sẽ diễn đạt chương trình phục hồi chức năng cho giải pháp tái tạo DCCT thường gặp nhất là bằng cơ gân khoeo tự thân .

BẠN CÓ CẦN PHỤC HỒI CHỨC NĂNG TRƯỚC PHẪU THUẬT KHÔNG ?

Tập phục hồi chức năng trước khi phẫu thuật, là rất quan trọng để giúp giảm đau và sưng cho khớp gối, phục hồi chức năng tầm vận động và sức mạnh cơ cũng như phục hồi dáng đi bình thường và học cách đi lại với nạng. Việc chuẩn bị tập trước khi mổ này sẽ giúp bạn hồi phục nhanh hơn sau phẫu thuật tái tạo DCCT. Bên cạnh việc phục hồi chức năng, chuyên viên vật lý trị liệu có thể đề nghị bạn tham gia các hoạt động chạm nhẹ như đạp xe đạp, bơi lội, sử dụng máy huấn luyện chéo (cross trainer) và máy chạy bộ để cải thiện chức năng tim phổi của bạn.

TẠI SAO BẠN CẦN PHỤC HỒI CHỨC NĂNG SAU PHẪU THUẬT DCCT ?

Sau khi phẫu thuật, cần khoảng chừng chín tuần để mảnh ghép ở khớp gối lành lại. Một chương trình phục hồi chức năng tương thích sẽ giúp bạn bảo vệ mảnh ghép này trong suốt quy trình phục hồi, giúp giảm đau, bảo vệ phục hồi sớm năng lực hoạt động, sức mạnh cơ, hàng loạt chức năng của khớp gối và năng lực hoạt động giải trí độc lập. Thông qua việc tập cân đối và dáng đi, phục hồi chức năng cũng sẽ giúp bạn trở lại những hoạt động giải trí thể thao ở cường độ như trước đây một cách bảo đảm an toàn .

KHI NÀO BẠN NÊN BẮT ĐẦU CHƯƠNG TRÌNH PHỤC HỒI CHỨC NĂNG TRONG KHI NẰM VIỆN ?

Khi nằm viện, chương trình phục hồi chức năng của bạn sẽ mở màn vào ngày phẫu thuật và liên tục hàng ngày cho đến khi bạn xuất viện. Chuyên viên vật lý trị liệu sẽ giúp bạn đẩy nhanh tiến trình lành bệnh bằng chiêu thức trấn áp đau và sưng cùng với liệu pháp chườm lạnh có áp lực đè nén, đồng thời triển khai sớm việc hoạt động khớp gối không gây đau bằng máy tập khớp gối thụ động liên tục ( CPM ).

Chuyên viên vật lý trị liệu cũng sẽ hướng dẫn cho bạn cách bảo vệ mảnh ghép bằng những bài tập tăng sức mạnh cơ tứ đầu, tập luyện đi lại với nạng và tương hỗ bạn lên xuống cầu thang cùng với nạng. Bạn sẽ được phép chịu một phần sức nặng lên chân phẫu thuật và không dùng nẹp gối trừ khi có chỉ định khác của bác sĩ phẫu thuật .Dưới đây là 1 số ít bài tập mà bạn sẽ cùng thực thi với nhân viên vật lý trị liệu và cần liên tục khi trở về nhà .

1. Gập – duỗi và xoay tròn cổ chân :

nhằm mục đích duy trì sự lưu thông máu ở bắp chân và phòng ngừa thực trạng huyết khối, gập bàn chân lên xuống 10 lần, sau đó xoay cổ chân theo chiều kim đồng hồ đeo tay, rồi ngược chiều kim đồng hồ đeo tay, mỗi hướng 10 lần và triển khai trong hai hiệp .

2. Cơ tứ đầu :

Cuộn một cái khăn và đặt dưới gối, gập bàn chân để gồng cơ tứ đầu. Giữ tư thế trong 10 giây sau đó thả lỏng trong 10 giây. Lặp lại động tác 10 lần và thực thi trong hai hiệp .

3. Trượt gót chân :

Gập khớp gối từ từ đến 90 độ, giữ tư thế trong 10 giây, sau đó duỗi khớp gối và thả lỏng trong 10 giây. Lặp lại động tác 10 lần và thực thi trong hai hiệp .

4. Gập gối :

Ngồi ở cạnh giường, duỗi thẳng chân phẫu thuật rồi dùng chân khỏe đỡ hàng loạt chân phẫu thuật, sau đó từ từ gập chân phẫu thuật lại dưới sự trấn áp của chân khỏe. Để trở về tư thế thẳng chân, duỗi thẳng chân khỏe, bằng cách đó chân phẫu thuật sẽ duỗi theo chân này. Không được duỗi thẵng chân phẫu thuật mà không đỡ bên dưới bàn chân. Lặp lại động tác 10 lần .

5. Nâng thẳng chân :

Giữ thẳng chân phẫu thuật và nâng lên khỏi giường. Giữ tư thế trong sáu giây, sau đó đặt chân xuống giường và thả lỏng trong sáu giây. Lặp lại động tác 10 lần và thực thi trong 3 hiệp .

BẠN SẼ ĐỐI PHÓ VỚI TÌNH TRẠNG ĐAU VÀ SƯNG NHƯ THẾ NÀO ?

Nguyên tắc cơ bản để kiểm soát đau và sưng là phải xử trí trước khi tình trạng đó xuất hiện
Từ ngày phẫu thuật, chuyên viên vật lý trị liệu sẽ giúp bạn kiểm soát đau và sưng bằng các kỹ thuật không dùng thuốc nhưng phục hồi nhanh. Kỹ thuật thông thường nhất bao gồm điều chỉnh mức độ hoạt động cho phù hợp và áp dụng quy tắc RICE:

• Nghỉ ngơi (R)
• Liệu pháp lạnh (I)
• Liệu pháp áp lực (C)
• Nâng chân (E).

Nếu bạn có bất kể cơn đau cấp tính nào trong quy trình hồi sinh, đừng ngần ngại trao đổi với nhân viên vật lý trị liệu .BẠN CÓ NGUY CƠ TÉ NGÃ KHÔNG ?Trong quy trình phục sinh sau phẫu thuật tái tạo DCCT, chân của bạn yếu và bạn hoàn toàn có thể bị mất vững. Lúc đó, bạn có rủi ro tiềm ẩn té ngã cho đến khi chân của bạn hồi sinh sức mạnh cơ cũng như năng lực hoạt động. Để hạn chế rủi ro tiềm ẩn té ngã, bạn nên :

• Sử dụng nạng theo đề nghị và bảo vệ các đầu cao su tốt;
• Lên xuống cầu thang theo đề nghị của chuyên viên vật lý trị liệu;
• Tránh sàn nhà ướt;
• Thận trọng khi di chuyển quanh các tấm thảm, dây điện/cáp trên sàn nhà và thú cưng;
• Mang giày có đế cao su vừa chân;
• Đảm bảo có đủ ánh sáng trong phòng tắm, hành lang và phòng ngủ khi đi nhà vệ sinh vào ban đêm;
• Yêu cầu hỗ trợ khi bạn cảm thấy chóng mặt hoặc mệt.

SAU PHẪU THUẬT TÁI TẠO DCCT, BẠN PHẢI CHÚ Ý NHỮNG VẤN ĐỀ NÀO ?

Sau khi tái tạo DCCT, mảnh ghép của bạn cần thời hạn để lành lại .

• Tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ phẫu thuật và chuyên viên vật lý trị liệu.
• Không chịu sức nặng lên chân phẫu thuật nhiều hơn đề nghị của bác sĩ phẫu thuật.
• Luôn sử dụng nạng cho đến khi chuyên viên vật lý trị liệu xác nhận sự tiến bộ.
• Không gập khớp gối phẫu thuật nhiều hơn đề nghị.
• Khóa gối và kiểm soát khớp gối thẳng từ khi chạm gót và trong suốt quá trình chống chân.
• Không vặn hoặc xoay trên chân phẫu thuật khi xoay cơ thể.
• Không ngồi bắt chéo chân.
• Sử dụng cầu thang theo hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu.
• Không nâng vật nặng.

KHI NÀO BẠN NÊN TRỞ LẠI CÔNG VIỆC HOẶC ĐI HỌC ?

Nếu bạn làm văn phòng, bạn hoàn toàn có thể trở lại việc làm khi khớp gối của bạn đã giảm đau và giảm sưng, thường là khoảng chừng hai hoặc ba tuần sau phẫu thuật. Đối với việc làm nặng nhọc yên cầu phải nâng nhấc, ngồi xổm hoặc đi lại nhiều, thời hạn dự kiến để trở lại thao tác là khoảng chừng sáu tuần đến hai tháng sau phẫu thuật .

Nếu bạn là học viên / sinh viên, bạn hoàn toàn có thể đi học trở lại trong vòng hai hoặc ba tuần sau phẫu thuật. Khi chương trình phục hồi chức năng của bạn có tiến triển, nhân viên vật lý trị liệu sẽ đề xuất bạn tham gia những hoạt động giải trí như chạy xe đạp điện, chơi bóng bàn hoặc lượn lờ bơi lội. Bạn không được trở lại những hoạt động giải trí thể thao cho đến khi có chỉ định đơn cử của bác sĩ phẫu thuật hoặc nhân viên vật lý trị liệu .

KHI NÀO TÔI CÓ THỂ BẮT ĐẦU LÁI XE HOẶC ĐI DU LỊCH ?

Bạn không nên lái xe hơi hoặc xe máy cho đến khi nhân viên vật lý trị liệu được cho phép bạn được bỏ nạng, có đủ sức mạnh cơ và trấn áp được khớp gối. Thông thường, bạn hoàn toàn có thể mở màn lái xe trở lại trong vòng bốn đến tám tuần sau phẫu thuật, hoặc đôi lúc lâu hơn nếu bạn phẫu thuật khớp gối phải .

Thời gian ngồi trên máy bay kéo dài có thể làm tăng nguy cơ sưng khớp gối và tình trạng huyết khối tĩnh mạch sâu. Nếu bạn bắt buộc phải đi máy bay, hãy trao đổi với bác sĩ phẫu thuật đồng thời chuẩn bị việc mang vớ áp lực và nâng cao chân trong suốt chuyến bay.

BẠN NÊN LÀM GÌ TỪ NGÀY XUẤT VIỆN CHO ĐẾN CUỐI TUẦN THỨ HAI ?

Cho đến cuối tuần thứ hai, bạn nên liên tục chịu một phần sức nặng trên chân phẫu thuật và đi lại với hai nạng. Bạn nên liên tục những bài tập đã hướng dẫn khi xuất viện và liên tục kiểm soát và điều chỉnh lại chính sách dáng đi với nạng, bảo vệ giữ khớp gối thẳng trong giai đoan chống chân và gập gối trong quy trình tiến độ co chân lên.

Bạn hoàn toàn có thể đi lại liên tục với khoảng cách ngắn, nhưng nên tránh đứng, ngồi hoặc đi bộ quá lâu, vì khớp gối của bạn hoàn toàn có thể có rủi ro tiềm ẩn bị sưng. Để giảm đau và sưng, bạn hãy nâng cao chân khi ngồi hoặc nghỉ ngơi, thực thi động tác gồng cơ tứ đầu và liên tục chườm đá bốn đến sáu lần một ngày theo đề xuất của nhân viên vật lý trị liệu .Chuyên viên vật lý trị liệu sẽ tăng dần những bài tập miễn là bạn vẫn trấn áp được thực trạng đau và sưng của khớp gối .

BẠN NÊN LÀM GÌ TỪ TUẦN THỨ HAI ĐẾN TUẦN THỨ 6 ?

Trong tiến trình này, bạn hoàn toàn có thể liên tục chườm đá để trấn áp đau và sưng. Chuyên viên vật lý trị liệu sẽ tăng mức độ của những bài tập tăng sức mạnh cơ và kéo giãn cơ. Bạn hoàn toàn có thể được phép tăng mực độ chịu sức nặng với nạng đến trọn vẹn .Chuyên viên vật lý trị liệu sẽ thông tin cho bạn biết khi hoàn toàn có thể được bỏ nạng, tại thời gian đó bạn phải có năng lực trấn áp dữ thế chủ động duỗi khớp gối trọn vẹn và có dáng đi thông thường. Phải duy trì tầm độ gập của khớp gối trong khoảng chừng chín mươi độ để bảo vệ mảnh ghép ở khớp gối vì mảnh ghép này vẫn còn yếu ở tuần thứ sáu

Bạn sẽ chuyển sang những bài tập khác dùng bàn chân cố định và thắt chặt trên mặt đất, gọi là bài tập chuỗi động đóng, gồm có : bắc cầu, đứng chùn nhẹ khớp gối ( mini-squat ), nhón gót chân, bước tới và bước ngang. Để phục sinh năng lực cân đối, bạn sẽ mở màn những bài tập với hai chân sau đó trên một chân. Khi bạn đã sẵn sàng chuẩn bị, nhân viên vật lý trị liệu sẽ đề xuất mở màn tập đạp xe tại chỗ, tiên phong chỉ đạp nửa vòng ở mức không đề kháng sau đó tăng dần thành nguyên vòng. Các bài tập đi lại sẽ được tăng cường trong khi đó giảm dần việc sử dụng nạng. Các bài tập đi lại cũng hoàn toàn có thể được thực thi trong hồ bơi theo đề xuất của nhân viên vật lý trị liệu .

LƯU Ý : Không triển khai động tác duỗi thẳng gối với bàn chân không cố định và thắt chặt, còn gọi là chuỗi động mở, cho đến tối thiểu tháng thứ ba sau phẫu thuật

CHƯƠNG TRÌNH PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CỦA BẠN BAO GỒM NHỮNG GÌ TỪ TUẦN THỨ SÁU CHO ĐẾN THÁNG THỨ BA SAU PHẪU THUẬT

Từ tuần thứ sáu, bạn sẽ tự tin hơn về khớp gối của mình, tuy nhiên bạn phải chú ý quan tâm là vẫn nên liên tục bảo vệ mảnh ghép dù nó đã lành cũng như chăm nom kỹ để duy trì thói quen bảo đảm an toàn hàng ngày và phòng ngừa té ngã. Chuyên viên vật lý trị liệu nên liên tục giám sát vì trong tiến trình này, bạn cần tạo sức mạnh cơ chân cũng như cải thiện sự cân đối và phối hợp chân. Khớp gối sẽ được cải tổ đến tầm hoạt động trọn vẹn và tự nhiên.

Tại quy trình tiến độ này, bạn nên liên tục tránh vặn gối, xoay trục hoặc nhảy, cũng như tăng sức mạnh cơ với những bài tập chuỗi động mở .Bên cạnh chương trình phục hồi chức năng, nhân viên vật lý trị sẽ đề xuất bạn rèn luyện sức khỏe thể chất bằng cách triển khai những bài tập về tim mạch, gồm có tăng sức mạnh và kéo giãn cơ. Chương trình này gồm có việc dùng máy đẩy chân ( leg press ), máy chạy bộ, chèo thuyền, máy đào tạo và giảng dạy chéo và dụng cụ tập bước .Khuyến cáo nên bơi sải hoặc bơi ngửa, đạp chân theo chuyển động hình kéo. Không nên triển khai những kiểu bơi ếch hoặc bơi bướm .

CHƯƠNG TRÌNH PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CỦA BẠN BAO GỒM NHỮNG GÌ TỪ THÁNG THỨ BA ĐẾN THÁNG THỨ SÁU SAU PHẪU THUẬT ?

Khi bạn đã phục sinh trọn vẹn tầm hoạt động của khớp gối, gối khỏe và không sưng, và bạn giữ được cân đối trên một chân mà không cần trợ giúp, bạn hoàn toàn có thể khởi đầu chương trình phục hồi chức năng nâng cao với nhân viên vật lý trị liệu .Chương trình phục hồi chức năng sẽ được kiểm soát và điều chỉnh theo mong ước và mức độ rèn luyện của bạn. Tại thời gian này, bạn cũng hoàn toàn có thể trở lại những hoạt động giải trí thể thao nhẹ nhưng không có tính đối kháng.

Chương trình theo dõi của bạn sẽ tập trung chuyên sâu vào năng lực ngồi trên gót chân, tăng độ ngồi xổm, bài tập rèn luyện sự linh động và đổi khác nhịp độ. Bạn sẽ không còn cảm thấy đau xương bánh chè trong quy trình tập luyện .Chuyên viên vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn bạn khi khởi đầu tập chạy chậm và thực thi những bài tập với bóng. Bạn phải có năng lực chạy bộ trong vòng 30 phút, không đau, trước khi hoàn toàn có thể mở màn chạy nhanh với đổi khác vận tốc.

Ở tiến trình này, bạn vẫn liên tục tập luyện những bài tập chuỗi động đóng và hoàn toàn có thể từ từ khởi đầu những bài tập chuỗi động mở. Nếu bạn còn đau hoặc sưng, không được chuyển sang những hoạt động giải trí như chạy chậm, chạy nhanh, bài tập rèn luyện sự linh động và biến hóa nhịp độ. Hãy trao đổi những yếu tố mà bạn gặp phải với nhân viên vật lý trị liệu để kiểm soát và điều chỉnh mức độ tập luyện theo chính sách hoạt động giải trí của khung hình bạn.

ĐIỀU GÌ SẼ XẢY RA TRONG SÁU THÁNG SAU PHẪU THUẬT ?

Vào tháng thứ sáu, chức năng khớp gối của bạn sẽ thông thường và bạn hoàn toàn có thể thực thi toàn bộ những hoạt động giải trí hàng ngày. Bạn sẽ không còn cảm thấy đau hoặc sưng, sức mạnh cơ chân của bạn sẽ đạt khoảng chừng 95 % so với chân không phẫu thuật. Khi đã lấy lại sự tự tin của mình, bạn hoàn toàn có thể tập những động tác xoay vòng, nhảy lên bục gỗ, nhảy xa và nhảy bật cao ( nhảy xuống bục gỗ rồi nhảy lên tấm bạt lò xo ) .Trong tổng thể những trường hợp, nếu bạn cảm thấy chưa chuẩn bị sẵn sàng và chưa hoàn thành xong chương trình phục hồi chức năng với nhân viên vật lý trị liệu thì nên tránh trở lại những hoạt động giải trí thể thao. Không trở lại những hoạt động giải trí thể thao nếu bạn bị đau mặt trước khớp gối sau khi tập luyện và hãy kiểm tra lại việc tập luyện của mình với nhân viên vật lý trị liệu .

BẠN CÓ THỂ LÀM GÌ ĐỂ HỖ TRỢ QUÁ TRÌNH HỒI PHỤC ?

Sự hồi phục của bạn sẽ tiến bộ từng ngày và chuyên viên vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn bạn tham gia nhiều hơn vào quá trình phục hồi chức năng. Vui lòng trao đổi bất kỳ mối lo ngại nào mà bạn gặp phải với chuyên viên vật lý trị liệu để thúc đẩy quá trình hồi phục.

• Tập luyện theo đề nghị của chuyên viên vật lý trị liệu. Không tập luyện quá sức.
• Chỉ ngưng sử dụng nạng khi chuyên viên vật lý trị liệu đề nghị bạn thực hiện điều đó.
• Kiểm soát đau trước và sau khi tập luyện bằng cách chườm lạnh không quá 20 phút.
• Kiểm soát mức độ hoạt động tùy thuộc vào cơn đau của bạn. Bạn có thể tập luyện các bài tập không gây đau.
• Kiểm soát sưng bằng cách nghỉ ngơi và nâng cao chân.

KHI NÀO BẠN NÊN LIÊN HỆ VỚI CHUYÊN VIÊN VẬT LÝ TRỊ LIỆU ?

Đừng ngần ngại liên hệ với nhân viên vật lý trị liệu trong hoặc sau chương trình phục hồi chức năng nếu :

• Bạn cảm thấy đau nhiều hơn khi thực hiện chương trình phục hồi chức năng;
• Bạn cảm thấy không tự tin về khớp gối của mình hoặc cảm thấy mất vững;
• Bạn muốn điều chỉnh hoặc tăng cường các bài tập.

xem thêm: phục hồi chức năng sau mổ cần lưu ý

“Nguồn: Vinamilk”

Source: https://kienthucsuckhoe.vn
Category: SỐNG KHỎE